Problemy ze sprzęgłami – przyczyny i sposoby naprawy
W poprzednim artykule poświęconym sprężarką sterowanym elektrozaworem i wyposażonym w sprzęgło sztywne, wspominaliśmy o tym że pracują one w trybie ciągłym, gdy tylko uruchamiamy silnik samochodu. Jedynym odstępstwem od tej zasady jest sytuacja, w której tarcza sprzęgła zostanie w sposób mechaniczny oddzielona od koła pasowego sprężarki. Jak to możliwe skoro sprzęgło zespolone zostało z kołem celowo? Sytuację taką przewidział producent na wypadek usterki wewnętrznego mechanizmu sprężarki, bądź też awarii układu klimatyzacji, który przekłada się na utrudnioną pracę kompresora. Ponad normatywny opór tłoczenia skutkuje zerwaniem się specjalnie wytłoczonych na tarczy sprzęgła przewężeń i pozwala na niezależną od wału sprężarki pracę koła. Rozwiązanie to pozwala uniknąć dodatkowych problemów związanych np. z pracą alternatora czy pompy wody, które w większości przypadków napędzane są wspólnym paskiem klinowym.
W praktyce usterki sprzęgieł w kompresorach sterowanych elektrozaworem zdarzają się o
wiele częściej niż w przypadku sprężarek z tradycyjnymi sprzęgłami elektromagnetycznymi. W tym drugim przypadku, rozregulowane czy ślizgające się sprzęgło często oznaczało problem z nieszczelnością i niedoborem czynnika oraz oleju w sprężarce, a co za tym idzie pogorszenia się jakości smarowania. W większości tego typu przypadków kompresor można było jeszcze uratować. 
Sprężarki ze sztywnym napędem zostały zaprojektowane w taki sposób aby podczas pracy, większą część oleju podaną do kompresora przenieść do układu. Podczas ciągłej pracy klimatyzacji, w kompresorze znajduje się niewiele bo około – 40-50 ml oleju, w odróżnieniu do sprężarek z tradycyjnym sprzęgłem elektromagnetycznym gdzie oleju jest około 80-90 ml. Specyficzna konstrukcja i warunki pracy czynią sprężarki sterowane elektrozaworem dużo bardziej czułymi na niedobory czynnika i sytuacja w której zrywa się tarcza, w większości przypadków oznacza trwałe uszkodzenie sprężarki i konieczność jej wymiany.
Najczęściej sprężarka znajduje jest w miejscu trudno dostępnym i bez demontażu nie jesteśmy w stanie dostrzec mechanicznego uszkodzenia zabieraka. Nie spoglądając na tarczę sprzęgła od frontu kompresora, niemożliwe jest trafne zdiagnozowanie niesprawnego układu klimatyzacji. Brak jest jakichkolwiek innych widocznych symptomów zewnętrznych świadczących o zerwaniu się sprzęgła. Rysunki 1 i 2 obrazują jak montowana jest tarcza wewnątrz koła, gdzie znajdują się amortyzatory gumowe, a także jak wyglądają przewężenia zabezpieczające sprężarkę. Rysunek 3przedstawia zerwaną tarczę sprzęgła tuż po demontażu z kompresora. Biorąc pod uwagę problemy z obsługą i naprawą sprzęgieł zrywanych, publikujemy kompletną instrukcję demontażu uszkodzonej i montażu nowej tarczy sprzęgłowej. Instrukcja dostępna jest – TUTAJ
Spotkać można również sprzęgła zrywalne, w których elementem łączącym jest złącze wykonane z twardego tworzywa (Rysunek 4). Przekroczenie dopuszczalnego obciążenia zespołu sprzęgła powoduje uślizg tarczy sprzęgłowej na złączu. Często jest to słyszalne jako niepokojący hałas, można to również zauważyć, gdy tarcza sprzęgła porusza się znacznie wolniej niż koło pasowe sprężarki.
Diagnozowanie układu klimatyzacji ze sprężarką sterowaną elektrozaworem
Kontrola układu klimatyzacji sprowadza się do trzech obszarów:
- Sprawdzenie poprawności reakcji sprężarki na komendy wysyłane przez komputer – po pierwsze należy upewnić się czy zawór elektromagnetyczny zmienia swój cykl pracy zgodnie z poleceniami wysyłanymi przez komputer. Drugi aspekt to kontrola wydajności pracy kompresora w zależności od zmiany cyklu pracy zaworu. Jeśli pomimo prawidłowo otwierającego się zaworu sterującego – kompresor nie tłoczy – świadczy to o zablokowaniu się tłoków i często także o zerwaniu się tarczy sprzęgła.
- Sprawdzenie czy komendy generowane przez komputer są adekwatne do pożądanego poziomu chłodzenia – gdy mamy 100% pewność, że sprężarka klimatyzacji działa poprawnie, a zawór we właściwy sposób dostosowuje cykl swojej pracy, problem zbyt słabego chłodzenia, a czasem także nadmiernego obniżania temperatury w samochodzie może wynikać z zaburzeń w pracy czujników. Pojemność skokowa tłoków w danej chwili uzależniona jest od sygnału jaki na zawór dostarczy komputer centralny, ten generuje jednak komendy na podstawie impulsów odbieranych z najróżniejszych czujników ( o rodzajach czujników i ich rozmieszczeniu mówiliśmy w poprzednim artykule), jeśli któryś z nich zawiedzie, może to prowadzić do błędnych odczytów i zaburzeń w pracy komputera. Diagnoza tego typu problemów jest bardzo trudna i wymaga dostępu do specjalistycznych narzędzi diagnostycznych.
- Sprawdzenie i wykluczenie najbardziej oczywistych usterek typu mechanicznego – warto sprawdzić czy kłopoty z klimatyzacją nie wynikają z prostego, ale często pomijanego i niezauważalnego problemu jak np.: zbyt duża (może prowadzić do zablokowania pracy elektrozaworu) lub zbyt mała (w skrajnych przypadkach prowadzi do zatarcia sprężarki) ilość czynnika chłodniczego w układzie, uszkodzony pasek klinowy napędzający sprzęgło, zablokowany lub uszkodzony wentylator dmuchawy powietrza w nawiewie. W takich sytuacjach dobrze jest także sięgnąć po instrukcję obsługi i książkę serwisową samochodu, być może problem wynika z przeprowadzanych wcześniej napraw.
Co zrobić jeżeli jednak wszystkie powyższe czynności kontrolne zawiodą? Niestety w takich sytuacjach konieczne jest skorzystanie z pomocy profesjonalistów i podłączenie samochodu do urządzeń kontrolno/diagnostycznych. Tylko w taki sposób można wyeliminować awarie czysto elektroniczne, z coraz bardziej skomplikowanych układów auto-klimatyzacji. Podobnie wygląda sytuacja z kontrolą poprawności funkcjonowania samego elektrozaworu. Istnieją na rynku urządzenia kontrolne do tego typu zaworów, jednak ich cena znacznie przekracza możliwości finansowe nawet dobrze prosperującego serwisu autoklimatyzacji. Jedynym rozwiązaniem pozostaje zastąpienie zaworu innym i ponowna kontrola pracy całego układu.
Pełna oferta zaworów sterujących do sprężarek dostępna jest na naszym sklepie
Opracował:
mgr Adam Mańkowski